Afbeelding: GettyImages-1213470247
Hybride lessen organiseren, een steile leercurve
Niet alle mensen hebben de tijd of de mogelijkheid om altijd fysiek in een les aanwezig te zijn. Het Centrum voor Volwassenenonderwijs CVO Lethas experimenteerde daarom in hun Edusprong-project met hybride lessen. Cursisten van de modules NT2 niveau 2.3 en 2.4 konden de lessen ook online volgen. Zo moesten zij niets missen als het niet lukte om fysiek in de les te zijn.
Het lesmateriaal was zowel in de klas als online beschikbaar. De online cursisten konden dus meevolgen op hun pc/laptop of tablet en ook actief deelnemen aan de les via de camera en het digitale scherm. Ook in de klas op de campus werd het digitaal materiaal ingezet om de digitale competenties van de aanwezige cursisten te versterken. Wanneer iemand door omstandigheden helemaal niet in de les aanwezig kon zijn, was er ook de mogelijkheid om de les via het digitale leerplatform zelfstandig door te nemen en in te halen. In de opnamestudio van CVO Lethas werd materiaal op maat gemaakt dat inspeelt op de leefwereld en rollen van de cursisten. Differentiatie via extra materiaal en inzetten op zelfstandig werk werd hierdoor mogelijk.
Directeur Nikolaj Vercruysse, deelt waarom zij wilden inzetten op hybride lessen.
Waarom kozen jullie voor hybride lessen?
Nikolaj Vercruysse: Wij konden in ons centrum de cursisten nog niet zowel op de campus als online bedienen. Door de hybride lessen werd dit wel mogelijk. We zochten naar een brug tussen lessen fysiek in de klas en cursisten die online wilden meevolgen. Het motiveerde ook sommige cursisten om toch door te gaan met hun opleiding waar ze normaal gezien misschien zouden opgeven als er thuis of op hun werk iets veranderde. Door dit flexibele aanbod wilden we ook mensen bereiken die we anders misschien niet zouden bereiken.
Jullie kozen bewust voor de lessen NT2 (Nederlands als Tweede Taal) en voor het niveau B1 om als eerste mee te beginnen?
Ja, omdat het voor deze niveaus niet altijd mogelijk is om voor een volledige klas afstandsonderwijs in te richten. De online cursisten kregen de optie om aan te sluiten bij een hybride groep op de campus en op die manier verder te gaan met hun leertraject. Tegelijk kregen cursisten die, door omstandigheden, niet meer fysiek in de les aanwezig konden zijn, de kans om toch verder te gaan met de lessen. In deze setting is het een voordeel dat de cursisten van de hogere niveaus al meer zelfstandig kunnen werken en ook al vaak vertrouwd zijn met digitaal oefenen op de computer en met het digitale leerplatform. De lessen die na deze niveaus komen (niveau B2 en C1) werden wel al vaker voor een deel online en een deel op de campus gegeven. Een hybride cursus is hiervoor al een indirecte voorbereiding en een overgang.
Ging de overschakeling naar hybride lessen vlot?
Technisch was deze overschakeling toch wel complex. Het werd dus een steile leercurve voor iedereen. Ons NT2-team van 5 collega’s heeft in een eerste fase veel energie gestoken in het ontwikkelen van een visie, het onder de knie krijgen van de technische aspecten en het maken van digitaal lesmateriaal voor de modules. Hiervoor hebben ze zich intensief bijgeschoold en nauw samengewerkt. Ze gingen bijvoorbeeld kijken bij organisaties die al ervaring hadden met hybride lokalen of een opnamestudio zoals het Huis van het Nederlands, Odisee Brussel, CVO CLT en CVO Creo. Ze werden lid van het lerend netwerk Futureproof lesgeven waarin verschillende centra ervaringen uitwisselden. Naast het kiezen van de juiste hardware, was de digitalisering van het lesmateriaal een enorme uitdaging. Het was vooral een zoektocht naar goede werkvormen. In het project hadden we ook gekozen om een opnamestudio uit te bouwen voor zowel visueel als auditief materiaal. Deze opnamestudio zorgt ervoor dat er leerclips op maat ontwikkeld kunnen worden. Dat gaf het lesmateriaal een heel eigen karakter.
Nikolaj Vercruysse: Onze opnamestudio zorgt ervoor dat er leerclips op maat ontwikkeld kunnen worden. Het geeft het lesmateriaal een heel eigen karakter.
MEER WETEN: Nikolaj Vercruysse – directeur@cvolethas.be
Alle Edusprong-projecten: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/edusprong-een-boost-voor-volwassenenonderwijs
Nikolaj Vercruysse: Ons team organiseerde infosessies en workshops in onze opnamestudio voor andere docenten die zelf ook opnames wilden maken. Het was vooral experimenteren en feedback vragen.
Ze maakten handleidingen en organiseerden infosessies en workshops in onze opnamestudio voor andere geïnteresseerde docenten die zelf ook opnames wilden maken. Het was vooral experimenteren en feedback vragen. Met al deze ervaringen werkten ze modules uit met voor elke les een synchroon deel (in de les) en een asynchroon deel (thuis op een moment naar keuze). Zo was het haalbaar om gelijktijdig zowel de online cursisten als de cursisten in de klas te bedienen. Onze docenten moesten ook kunnen reageren op vragen van cursisten natuurlijk. Het delen van tips en tricks voor de bediening van de nieuwe leeromgeving was heel belangrijk. De technische organisatie van deze lessen liep niet vanaf het begin van een leien dakje welteverstaan. Uit feedback van cursisten bleek dat veel afhing van de kwaliteit van het geluid en de (eigen) internetconnectie. Als dit niet goed was, haakten ze sneller af. Onze collega’s van het NT2-team deelden hun ervaringen en inzichten op een interne trefdag. Omdat ze een verhoogde werkdruk vreesden, liep niet iedereen meteen warm om met hybride lessen te beginnen. Lesgeven in een hybride klas is immers heel intensief voor een docent. Maar de mogelijkheden van de opnamestudio kon op veel bijval rekenen. Dankzij Erasmus+ kon ons team zich ook nog verder bijscholen op een cursus Online education: blended, remote and hybrid learning. Al deze ervaringen hebben uiteindelijk maar één doel: onze cursist nog beter begeleiden in het leerproces.
Hoe reageerden de cursisten?
Cursisten die flexibiliteit nodig hadden en zowel in de klas als online lessen volgden tijdens een module, waardeerden deze hybride lessen het meest. We zagen dat de cursisten in de hybride klas gemakkelijker overschakelden naar digitaal werken op het leerplatform. Ze werkten ook meer zelfstandig. Indien nodig konden ze met het digitale materiaal thuis de leerstof nog eens herhalen of nog wat verder gaan. Ze misten minder lessen doordat ze op sommige dagen online les volgden of de hele les konden inhalen als ze er echt niet bij konden zijn. Omdat de les ook synchroon liep, konden de online cursisten in interactie gaan met de rest van de groep. Zo was er toch een echt klasgevoel. Cursisten in de klas die geen gebruik maakten van de mogelijkheid om online les te volgen, hadden meer moeite om de nadelen, zoals de verdeelde aandacht van de leerkracht, te aanvaarden. Cursisten die uitsluitend online deze lessen volgden waren blij met het extra aanbod maar moesten ook wennen aan de hybride manier van lesgeven die afwijkt van 100% online les volgen. Ons team zocht naar oplossingen op basis van de feedback van cursisten om hen in de mate van het mogelijke tevreden te stellen. Het is vooral belangrijk om met een open geest te experimenteren en aan te passen waar nodig, een leerproces voor zowel de docent als de cursist.
Zal jullie Edusprong-project een blijvende impact hebben?
We blijven de hybride klaslokalen inzetten om de werking van ons centrum verder te optimaliseren en om tegemoet te komen aan de noden van onze cursisten. De hardware hebben is één ding, hoe er mee om te gaan is een continu proces. Zonder dit project was deze stap (nog) niet gezet. Dankzij de opnamestudio hebben we nu ook de mogelijkheid om nog meer lesmateriaal op maat te ontwikkelen. Dit opent een waaier van mogelijkheden voor al onze opleidingen.
Lees meer over Edusprong, de projecten en de centrale acties in dit online magazine.
De Europese Commissie moedigt iedereen, ook volwassenen, aan om (levenslang) te leren. De Europese onderwijsruimte wil de drempels om te leren voor iedereen wegnemen en de kwaliteit van onderwijs en leren verbeteren. Daarvoor neemt ze